Tips Energieneutraal verbouwen

1. Heeft je huis nog weinig isolatie (energielabel E, F of G)? Dan is het financieel aantrekkelijk om in één keer naar energieneutraal te gaan. Met prefab-onderdelen kun je je huis laten inpakken. Dit gaat snel en is relatief goedkoop.
2. Wil je het stap voor stap doen? Dan is de meest logische volgorde: eerst goed isoleren, dan je verwarmingssysteem aanpassen. Maar: pas ook tip 3 toe!
3. Bedenk voordat je begint welk verwarmingssysteem je straks wilt hebben. Je kunt dan bij het isoleren van de vloer of muren meteen de juiste leidingen laten leggen.
4. Hieronder staat een stappenplan met ‘no-regret-maatregelen’. Doe er je voordeel mee!
5. Kies voor zeer zuinige apparaten en verlichting. Je hoeft dan minder energie op te wekken om nul op de meter te hebben.
6. Reken uit hoeveel energie je straks nog nodig hebt. Je weet dan hoeveel zonnepanelen je moet plaatsen. Houd rekening met de toekomst. Wil je bijvoorbeeld ook stroom voor een elektrische auto opwekken? Dan heb je extra zonnepanelen nodig.

Waarom stoppen we met aardgas?

Sinds ongeveer een halve eeuw geleden de kolenkachels uit de huizen verdwenen, koken en stoken we massaal op aardgas. Dat was destijds een hele verbetering. Inmiddels is gebleken dat het gebruik van aardgas ook veel nadelen kent. Zo zorgt de verbranding van gas voor veel CO₂-uitstoot en beschadigt de winning van aardgas huizen in Groningen. Voortvloeiend uit het klimaatakkoord van Parijs heeft onze overheid daarom afgesproken om in 2050 geen aardgas meer te gebruiken.

Het jaar 2050 lijkt nog ver weg, maar we moeten wel nu al aan de slag om dat doel te halen. Alle woningen en gebouwen in Nederland  laten overstappen van aardgas op andere energiebronnen is een enorme operatie. Het vraagt veranderingen in zowel onze energie-infrastructuur als in onze huizen, die nog bijna allemaal volledig afhankelijk zijn van aardgas. Gasnetten maken plaats voor warmtenetten en extra elektranetten. Huizen worden geïsoleerd en voor de CV-ketel en kookplaat komen aardgasloze alternatieven. Toch is dat het waard, want van aardgas afstappen heeft veel voordelen:

• Allereerst zorgt het voor aanzienlijk minder uitstoot van CO₂ en vervuilende gassen. Het overstappen op duurzamere alternatieven draagt dus bij aan een gezondere lucht in de stad en beperkt verdere opwarming van de aarde.
• Daarnaast maakt het dat we niet meer naar aardgas hoeven te boren in de provincie Groningen, waardoor de mensen daar veilig in hun huizen kunnen blijven wonen.
• Aardgas dat niet uit Groningen komt, halen we nu uit het buitenland. Bijvoorbeeld uit Rusland. Wanneer we geen aardgas meer gebruiken, maken we onszelf minder afhankelijk van deze landen.
• Het is ook nog zo dat de aardgasvoorraad eindig is; het aardgas is een keer op. Door nu al van gas af te stappen, zijn we dit tekort voor.
• Tot slot is het ook gewoon veilig om geen gas meer te gebruiken. Slecht onderhouden gastoestellen en CV-ketels kunnen koolmonoxidevergiftiging veroorzaken. Ook explosies door gaslekken kosten nog steeds een aantal mensenlevens per jaar. Door van gas af te stappen, zijn deze ongelukken verleden tijd.

Wat zijn de alternatieven voor aardgas?

Er zijn op dit moment al een aantal alternatieven voor aardgas op de markt waarmee we onze huizen en gebouwen kunnen verwarmen:

• Elektrische oplossingen
  Een CV-ketel in huis kan in sommige gevallen worden vervangen door een elektrische warmtepomp. Deze werkt als een soort omgekeerde koelkast. Een koelkast trekt de warmte uit de koelkast naar buiten; een warmtepompinstallatie haalt juist warmte van buiten (uit de lucht of uit de bodem) naar binnen. Het is mogelijk om op deze manier een woning volledig met elektriciteit te verwarmen, dit noemen we all-electric. Voorwaarde is wel dat uw huis dan heel goed geïsoleerd is, omdat de warmtepomp niet zulke hoge temperaturen kan maken als een CV-ketel. Als tussenoplossing is ook een combinatie van elektriciteit met (bio)gas of een andere brandstof mogelijk.
• Warmtenetten
  Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waar warm water doorheen stroomt. In plaats van dat u zelf warm water maakt met uw CV-ketel, maakt u gebruik van warmte uit dit systeem voor het krijgen van warm water in huis en de verwarming. Een bron in de buurt – bijvoorbeeld een fabriek die warmte over heeft in haar productieproces of een geothermiebron – verwarmt dat water. Goed geïsoleerde buizen transporteren het warme water vervolgens naar de aangesloten woningen en gebouwen in de buurt. Ook hier zal het warmtesysteem wat aangepast worden, de CV-ketel gaat eruit en er komt een warmteafleverset voor in de plaats. In Rotterdam zijn al diverse wijken aangesloten op het warmtenet.
• Biogas
  Het is mogelijk om uit biomassa zoals mest en GFT-afval biogas te maken. In theorie is het mogelijk om dit gas, na bewerking, te gebruiken in CV-ketels. In Nederland en specifiek in Rotterdam is de potentie en beschikbaarheid van dit gas echter zeer klein. Het is daarom logischer om deze kleine hoeveelheden alleen daar in te zetten waar het echt niet anders kan en wanneer u echt hoge temperaturen nodig hebt, bijvoorbeeld voor industriële processen. Er bestaat ook de mogelijkheid om met elektriciteit, via waterstof, methaan te maken dat kan worden gebruikt in CV-ketels. Deze omzetting is echter heel inefficiënt. U kunt dus beter de duurzaam opgewekte elektriciteit direct gebruiken in bijvoorbeeld een warmtepomp.

Wanneer stap ik over?

Het streven is om in ieder geval nieuwe huizen niet meer aan te sluiten op het gasnet. Een aantal nieuwbouwwijken wordt al zonder gas verwarmd. Omdat deze huizen goed geïsoleerd zijn, kunnen deze makkelijk met een warmtepomp worden verwarmd. Ook warmtenettten kunnen hiervoor gebruikt worden.

Wijk voor wijk

Niet alle bestaande gebouwen kunnen in één keer overstappen op alternatieven, dat zou voor te veel overlast zorgen in de stad. Dit zal dus gebied voor gebied gebeuren en dit biedt meteen kansen om ook te werken aan andere thema`s in de wijk. Gemeenten werkt samen met de woningbouwcorporaties en de netbeheerder van de energienetten om te bepalen wat een slimme volgorde is van aanpak. Vervolgens worden bewoners betrokken om het proces voor de gebieden vorm te geven.

In een aantal gebieden is de gemeente al bezig met meer gedetailleerd onderzoek. Hierbij kijken zij wat de technische mogelijkheden zijn van de gebouwen in de wijk om de aardgasaansluiting te vervangen door bijvoorbeeld stadswarmte of een volledig elektrische oplossing. Ook onderzoeken ze welke financiële consequenties dit heeft en wat bewoners belangrijk vinden in de wijk. De volgende stap is om met deze basisinformatie de bewoners te betrekken in het proces.

Het staat dus nog niet vast wanneer uw wijk aan de beurt is, maar dat ook u in de komende jaren moet overstappen, dat is wel zeker.

Wat kan ik nu al doen?

Er zijn een aantal maatregelen die iedereen nu al kan nemen. Een eerste stap richting aardgasvrij wonen is namelijk zo min mogelijk warmte verspillen. Dit kunt u vooral doen door te isoleren. Daarnaast is het aan te raden om, wanneer u een nieuwe keuken gaat uitzoeken, nu alvast te kiezen voor een kookplaat op elektriciteit, bijvoorbeeld een inductiekookplaat. Dan bent u alvast goed voorbereid op de toekomst.